Tanımı
Yoğun Alıştırmalı Çıraklık Modeli (XA), 2011 yılında Helsinki Üniversitesi’nde geliştirilen, bilişsel çıraklık yaklaşımına dayalı bir öğretim modelidir. Özellikle programlama eğitimi gibi karmaşık ve uygulamaya dayalı alanlarda, öğrencilerin bilgiye ezber yerine yoğun pratik yaparak ve rehberlik alarak ulaşmasını sağlayan bir öğretim modelidir.
Öğrenci, uzman rehberliğinde çok sayıda küçük alıştırma yapar, süreç içinde bağımsızlaşır.
Amacı
- Öğrencilerin kavramsal anlayışlarını geliştirmek
- Ezberden uzak, aktif ve yapılandırılmış öğrenme ortamı sağlamak
- Problem çözme, özgüven, ve öz-yeterlilik becerilerini artırmak
- Özellikle programlama gibi zorlayıcı derslerde başarıyı ve katılımı artırmak
- Kendi öğrenme sorumluluğunu alabilen bireyler yetiştirmek.
TEMEL BİLEŞENLERİ
| Çok Sayıda Alıştırma | Kolaydan zora doğru küçük egzersizler. |
| Geri Bildirim | Eğitmenler ve mentorlar tarafından sürekli yönlendirme. |
| Koçluk/İpucu Verme | Doğrudan cevabı vermek yerine öğrenciye çözüm yolları gösterme. |
| Kademeli Rehberlik | Başta yoğun destek, sonra azaltılarak öğrencinin bağımsızlaşması. |
| Aktif Katılım | Öğrencinin dersi aktif olarak uygulama yoluyla öğrenmesi. |
| Küçük Başarı Hedefleri | Öğrenciyi motive edecek küçük hedeflere ulaşma imkânı. |
Öğrenme Süreci Üzerindeki Etkileri
- Derin Anlama: Sadece bilgi değil, kavramların içselleştirilmesini sağlar.
- Öz-yeterlik Artışı: Başarı hissiyle öğrenci motivasyonu artar.
- Katılım ve Bağlılık: Öğrenciler derse daha istekli katılır.
- Problem Çözme: Kendi çözümünü üretmeyi öğrenir.
- Bilişsel Gelişim: Üst düzey düşünme becerileri gelişir.
- Teorik + Pratik Denge: Öğrenci yalnızca teoriyi değil, nasıl uygulanacağını da öğrenir.
Nasıl Kullanılır? (Uygulama Yöntemi)
Sınıf içi:
- Eğitmen, kısa teorik bilgi verir.
- Ardından öğrenciler, alıştırmalarla konuyu işler.
- Eğitmen veya mentorlar, gerektiğinde destek olur.
Sınıf dışı:
- Evde yapılacak ödev ve uygulamalar verilir.
- Öğrenciler destek almaya devam eder.
Diğer Öğrenme Yöntemleriyle Etkileşimi
1. Flipped Learning (Ters Yüz Öğrenme) ile Birleşimi
- Ters yüz öğrenmede, öğrenciler derse ön hazırlıklı gelir.
- Flipped XA modelinde, ders öncesi içerikler (videolar, notlar) ile çalışılır ve sınıfta yoğun alıştırmalar yapılır.
- Öğrenci katılımını en çok artıran modeldir, ancak başarı açısından klasik XA modelinin biraz gerisindedir.
- Nedeni: Öğrencilerin ters yüz modele alışık olmamaları, içerikleri önceden izlememeleri.
2. Öz-Yönelimli Öğrenme
Flipped XA, öğrencilerin kendi başına öğrenmelerini gerektirir.Bu, öz disiplin ve sorumluluk alma becerilerini geliştirir.Ancak bazı öğrencilerde motivasyon eksikliği veya hazırlıksızlık görülebilir.
Geleneksel Öğretimle Karşılaştırma
- Geleneksel yöntem → öğretmen merkezli, pasif öğrenci.
- XA → öğrenci merkezli, aktif ve uygulamalı öğrenme.
- Araştırma bulgusu: XA ve Flipped XA modelleri, geleneksel sınıfa göre daha yüksek başarı ve katılım sağlar.
Uygulama Alanları
- Bilgisayar Programlama (özellikle giriş dersleri)
- Algoritma eğitimi
- STEM alanları (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik)
- Blok tabanlı programlama (MIT App Inventor gibi)
- Uygulamalı meslek dersleri (örneğin yazılım geliştirme, teknik eğitimler)
Modelin Katkıları
- Derin öğrenmeyi teşvik eder
- Öğrencilerin motivasyonunu artırır
- Ezberden uzak, anlamlı öğrenme sağlar
- Sınav başarısını ve derse katılımı artırır
- Problem çözme ve bağımsız çalışma becerilerini geliştirir
ÖRNEK PROJE
Aşırı çıraklık (XA) yönteminde, öğrenciler bir uzman gözetiminde bir dizi basit alıştırmayı tamamlayarak programlama becerilerini kazanırlar. Alıştırmalar başlangıçta kolaydır ve öğrenci ilerledikçe destek azalır, böylece öğrenciler bilişsel süreçlerini bağımsız olarak geliştirirler.
Bu proje, App Inventor 2 platformunu kullanarak basit bir not defteri uygulaması geliştirmeyi amaçlamaktadır. Günümüzde dijital not alma araçlarına olan ihtiyaç giderek artmaktadır ve bu proje, kullanıcıların notlarını kolayca oluşturabilecekleri, saklayabilecekleri ve yönetebilecekleri temel bir uygulama sunmayı hedeflemektedir. Uygulama, kullanıcı dostu arayüzü ve temel işlevselliği ile öne çıkacaktır.App Inventor 2 ile basit bir not defteri uygulaması yapmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Proje Oluşturma: App Inventor 2 platformunda yeni bir proje başlatın ve uygulamanız için uygun bir isim belirleyin.
- Arayüz Tasarımı:
- ListView Bileşeni: Notlarınızı listelemek için bir ListView bileşeni ekleyin.
- TextBox ve Button Bileşenleri: Yeni not eklemek için bir TextBox ve bir Button ekleyin.
- Notifier Bileşeni: Kullanıcıya bildirimler göstermek için bir Notifier bileşeni ekleyin.
- Veri Depolama:
- TinyDB Kullanımı: Notlarınızı cihazda saklamak için TinyDB bileşenini kullanabilirsiniz.akademiktv.com
- FirebaseDB Kullanımı: Notlarınızı çevrimiçi depolamak için FirebaseDB bileşenini tercih edebilirsiniz.
- Blok Kodlama:
- Not Ekleme: Kullanıcı yeni bir not girdiğinde, bu notu ListView’e ekleyin ve TinyDB veya FirebaseDB’ye kaydedin.
- Not Silme: ListView’den bir not seçildiğinde, bu notu ListView’den ve veritabanından silin.
Daha detaylı bir anlatım için aşağıdaki videoyu inceleyebilirsiniz:
Bu tür kanallar, öğrencilere adım adım rehberlik ederek ve bol miktarda pratik yapma fırsatı sunarak, XA yönteminin temel prensiplerini uygulayabilir.
Katkıda bulunanlar: Dila Şimal Özcan, Serhat Yemişen
